World Wide Military
Uw 1e bron van informatie over meer dan 700 Internationale Wapensystemen
Professionals in Internationale Militaire Vliegtuigen en Helikopters
Militaire Vliegtuigen Militaire Helikopters Landmacht Materieel Marine Schepen Wapensystemen Landen
Home

Vliegtuigsystemen
Wapensystemen
Luchtvaarttechnologie

Defensie Industrie
Defensie Informatie
Over WWM
Luchtvaarttechnologie--> Militaire Vliegtuig Aanduidingen
Militaire Vliegtuig Aanduidingen

In de militaire luchtvaart worden vliegtuigen en helikopters veelal aangeduid met letters en namen. Voor amateurs vaak een groot raadsel wat dit precies betekend. Deze pagina geeft u een inzicht in moderne militaire vliegtuig aanduidingen.

In de militaire luchtvaart worden vliegtuigen en helikopters aangeduid met letters (1), met namen (2), de basis regel (3) , met vliegtuig fabrikant aanduidingen (4), met productie aanduidingen (5), met land aanduidingen (6) en natuurlijk de vele uitzonderingen (7).

1. Vliegtuig aanduidingen met letters
Vliegtuig aanduidingen met letters zien we vooral bij Amerikaanse en Russische vliegtuigen. Vooralsnog beperk ik me tot de Amerikaanse vliegtuigen. Het is eerst belangrijk om de verschillende letters uit te leggen (1.1) waarna dubbele letters kunnen worden uitgelegd.

1.1 Enkele letters
De enkele letters die worden gebruikt zijn:

A
Een "A" staat voor "Attack" wat staat voor aanvalsvliegtuig of helikopter. Voorbeeld: A-10
B
Een "B" staat voor "Bomber" wat staat voor bommenwerper. Voorbeeld: B-1
C
Een "C" staat voor "Cargo" wat staat voor vrachtvliegtuig. Voorbeeld: C-5
E
Een "E" staat voor "Electronic" wat staat voor elektronische oorlogvoering. Voorbeeld E-2
F
Een "F" staat voor "Fighter" wat staat voor gevechtsvliegtuig. Voorbeeld: F-16
Het dubieuze is dat dit helaas niet altijd het geval is. De F-117 bijvoorbeeld is officieel geen fighter maar een aanvalsvliegtuig.
H
Een "H" staat voor "Helicopter" wat staat voor Helikopter. Voorbeeld: H-3
K
Een "K" wordt gebruikt om aan te duiden dat het een tankervliegtuig is. "K" vliegtuigen worden meestal aangeduid met "KC" omdat ze ook vracht kunnen vervoeren. Voorbeeld: KC-135
L
Een "L" staat voor "Cold weather". Voorbeeld: LC-130
M
Een "M" kan staan voor "Mine" wat staat voor mijnenveger. Daarnaast wordt het ook gebruikt om speciale vliegtuigen mee aan te duiden. Voorbeeld: MH-53 en MC-130
O
Een "O" staat voor "Observation" wat staat voor observatievliegtuig. Voorbeeld: O-37
P
Een "P" staat voor "Patrol" wat staat voor patrouillevliegtuig. Voorbeeld: P-3
Q
De "Q" staat voor "drone" wat staat voor onbemand met de toepassing om te worden afgeschoten ter oefening van bijvoorbeeld luchtafweergeschut. Voorbeeld QF-4
R
Een "R" staat voor "Reconnaissance" wat staat voor verkenningsvliegtuig.
S
Een "S" staat voor "Submarinel" wat staat voor een vliegtuig met een onderzeebootbestrijdingsmissie. De "S" kan ook staan voor "Sea" en kan worden gebruikt om de 1e letter te vervangen (een 2e letter is dan vereist). Daarnaast wordt de "S" in de Verenigde Staten ook gebruikt om aan te duiden dat het een export versie is. Voorbeeld: S-70.
T
Een "T" staat voor "Training" wat staat voor opleidingsvliegtuig. Voorbeeld: T-1
U
Een "U" staat voor "Utility". Voorbeeld: U-2 en UH-60
V
Een "V" staat voor "Staf". Het wordt gebruikt om staf vliegtuigen mee aan te duiden. Voorbeeld: VC-25
X
Een "X" staat voor "Research". Het wordt gebruikt om nieuwe vliegtuigen of experimentele vliegtuigen mee aan te duiden. Voorbeeld: X-45
Y
Een "Y" heeft geen verklaring. Het wordt gebruikt om prototype vliegtuigen mee aan te duiden. Voorbeeld: YF-17
 

1.2 Dubbele letters
Vele militaire vliegtuigen hebben dubbele letters voor hun aanduiding. Dit zijn dan 2 letters met de betekenis zoals hierboven is beschreven. De eerste letter geeft de modified mission aan. Een luchtvaarttuig kan slechts 1 modified mission hebben. De meest voorkomende zijn:

CH
De "CH" combinatie wordt veel gebruikt en staat over het algemeen voor Cargo Helicopter. Wat betekent Vrachthelikopter. Voorbeeld: CH-47
EA
De "EA" combinatie wordt gebruikt om aan te geven dat het vliegtuigen zowel elektronische oorlogvoering als aanvallen kan uitvoeren. Voorbeeld: EA-6, EA-18
FA
De "FA" combinatie wordt eigenlijk alleen gebruikt bij de Amerikaanse Marine en geeft aan dat het vliegtuig zowel gevechtsmissies als aanvalsmissies kan uitvoeren. Voorbeeld: F/A-18
KC
De "KC" combinatie wordt gebruikt bij tankervliegtuigen. Voorbeeld KC-135, KC-707
MH
De "MH" combinatie wordt weinig gebruikt maar geeft aan dat het een helikopter is voor mijnbestrijding. Voorbeeld: MH-53
OA
De "OA" combinatie geeft aan dat het een observatie en aanvalsvliegtuig is. Deze term zien we veelal bij vliegtuigen die opereren in Latijns-Amerika. Voorbeeld OA-37
SH
De "SH" combinatie geeft aan dat het een helikopter is voor onderzeebootbestrijding. Voorbeeld SH-60. De HH-60 bestaat bijvoorbeeld ook maar dit is dan weer een versie die alleen vanaf vliegdekschepen wordt gebruikt. De VH-60 bestaat ook weer en geeft aan dat het een H-60 helikopter is die is gemodificeerd voor het vervoeren van staf (VIP) functionarissen.

1.3 Cijfer
Nadat we de letters hebben behandeld komen we aan bij het cijfer. Veelal is dit een "logische" opvolging van het ontwerpnummer. Zo kwam na de A-1 de A-2 en volgde dit op tot de A-6. Bij straaljagers zien we ook een enigszins logische opbouw. Bepaalde types zoals de F-17 hebben niet bestaan. Wel de YF-17 die het prototype was voor de hedendaagse F-18 (F/A-18). Daarnaast duiden de Amerikanen nieuwe bommenwerpers aan met B-1, B-2 en B-3, terwijl eerder al de B-57 bestond.

1.4 Letters en een naam
Nu we de letters (de functie en het zoveelste vliegtuig weten kunnen we het vliegtuig een naam gaan geven. NAVO vliegtuigen worden als ze geen naam hebben aangeduid met een naam. Deze naam staat achter de letters, niet ervoor! De naam die wordt gegeven kan een betekenis hebben maar is niet noodzakelijk. Voorbeelden: Fighting Falcon, Chinook, Sea Dragon, Raptor.
NAVO landen geven luchtvaartuigen van niet-NAVO landen ook een naam. Voorbeeld: de MiG-29 wordt door de NAVO aangeduid als Fulcrum. Dit is niet de officiële benaming die de Russische fabrikant heeft gegeven.

Extra
- Amerikaanse gevechtshelikopters hebben meestal de naam van een Amerikaanse Indianenstam: Apache, Kiowa, Comanche
- Amerikaanse gevechtsvliegtuigen hebben meestal de naam die overeenkomt met een roofvogel: Raptor, Eagle

Opmerkingen:

- Amerikaanse vliegtuigen worden aangeduid op basis van hun functie. Aan de naam kunnen we dus nooit opmerken van welke fabrikant het luchtvaarttuig is.

1.5 Versie
Wanneer een vliegtuig nieuw wordt ontworpen wordt het aangeduid door achter het cijfer een "A" te plaatsen in het geval van er maar 1 uitvoering/configuratie is. Voorbeeld: F-22A Raptor.
Wanneer er meerdere uitvoeringen zijn kan dit al vanaf het begin worden vastgelegd. Voorbeeld:
F-35A: voor gebruik vanaf vliegbases
F-35B: voor gebruik met V/STOL capaciteiten
F-35C: voor gebruik vanaf vliegdekschepen

Over het algemeen wordt de letter "A" toegekend aan de eerste vliegtuig versie. Wanneer het vliegtuig kan worden opgesplitst in een 1-zitter en een 2-zitter wordt dit duidelijk gemaakt via de aanduiding; 1-ziter F-16A en 2-zitter F-16B.
Wanneer in een later tijdbestek grondige updates die het vliegtuig dusdanig veranderen wat betreft zijn capaciteiten kan de aanduidingen worden veranderd naar bijvoorbeeld F-16C of F-16D. En misschien weer later naar F-16E of F-16F. Zo is bijvoorbeeld de:
F/A-18A Hornet de eerste versie (1-zits)
F/A-18B Hornet de eerste versie (2-zits)
F/A-18C Hornet de tweede versie (1 zits)
F/A-18D Hornet de tweede versie (2-zits)
F/A-18E Super Hornet de derde versie (1-zits)
F/A-18F Super Hornet de derde versie (2-zits)

Daarnaast is het helaas niet zo logisch dat de letters zich altijd in alfabetische volgorde opvolgen. Na de C-130H Hercules kwam de aanduiding: C-130J Super Hercules.
Ook kan het zomaar zijn dat een volgende letter een ander vliegtuig is. Zo is de F-15D een 2-zits lucht-lucht verdedigingsjager en is de F-15E een 2-zits lucht-grond jager.

2. Vliegtuig aanduidingen met namen
Europese vliegtuigen worden in tegenstelling tot hun Amerikaanse tegenhangers over het algemeen niet aangeduid met letters maar met namen. Uit deze namen kunnen we niet afleiden wat de missie en de capaciteiten van het vliegtuig zijn. Voorbeeld: Tornado, Eurofighter, Alpha Jet.

De types die wel worden aangeduid met letters refereren vaak naar de fabrikant.

3. Basis regel
Zoals in 1.2 is vermeldt kan een vliegtuig een modified mission hebben. De eerste gegeven letter is dus het hoofddoel waarvoor het vliegtuig is ontworpen. Hier zit nog een gebruik aan vast. Wanneer een vliegtuig/helikopter wordt ontworpen kan dit een algemeen type zijn of een specifiek militair type. Wanneer we een gewone helikopter nemen van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Sikorsky dan hebben we vaak een helikopter die primair commercieel is ontworpen. Hierbij wordt de aanduiding "S-"gebruikt. Voor militaire doeleinden krijgt de helikopter de aanduiding "H-". Wanneer we dan een militaire helikopter willen kopen hebben we de keus uit verschillende versies: Landmacht versie, Marine versie, Politie versie, Ambulance versie etc. Hierbij worden extra letters gebruikt.
Van oorsprong heeft Sikorsky de S-60 helikopter. De militaire versie is de H-60. De landmacht versie is de UH-60. De marine versie is de SH of HH-60. De VIP versie is de VH-60 etc. etc.
Dit verschil in aanduidingen zien we overal voorkomen. Eurocopter ontwikkelde de SA330 Puma. Toen deze helikopter door veel strijdkrachten werd gekocht is men de aanduidingen gaan veranderen op 2 manieren. "SA" geeft de commerciële versie aan, "AS" de militaire versie. Daarnaast is de eerste letter (een 3) een aanduiding dat de helikopter commercieel is. Voor militaire doeleinden wordt de letter "5" gebruikt. De SA 330 wordt nu militaire aangeduid als AS 532. Daarnaast kan het nog zo zijn dat een land een vliegtuig type heeft gekocht voor de invoering van deze benamingwijziging. Hierdoor zien we onder andere dat de Spaanse Luchtmacht beschikt over een S-76 helikopter en de Franse Landmacht over een SA 330 Helikopter.
Daarnaast kan het zo zijn dat wanneer de helikopter voor de export wordt aangeboden de benaming nog een keer wordt gewijzigd. Bij de H-60 familie helikopters van Sikorsky wordt de S-70 aanduiding gehanteerd voor export. De Russen gebruiken hier tevens ook andere aanduidingen.


4. Vliegtuig fabrikant aanduidingen
Wanneer we dan denken dat we het allemaal wel hebben gehad is er echter nog een toevoeging. Commerciële vliegtuigen maar ook vele militaire vliegtuigen worden vaak aangeduid op basis van de fabrikant. Er is een algemene regel die het onderscheidt tussen wanneer de letters een functie aangeven van het vliegtuig of verwijzen naar de fabrikant (4.1). Fabrikant aanduidingen kunnen verwarrend zijn (4.2).


4.1 Algemene regel
Een algemene regel is dat wanneer er een streepje "-" wordt gebruikt tussen de letter en het cijfer dit aangeeft dat de letter een functie aangeeft en niet de fabrikantnaam afkorting. Hierbij dienen de letters voor het streepje "-" enkel uit hoofdletters te bestaan. Voorbeelden:

- NH90 (NATO Helicopter Industries).
- F100 (Fokker 100)
- A300 (Airbus 300)
- C172 (Cessna 172)

4.2 Fabrikant aanduidingen

Een daarop volgende regel is dat een functie van een vliegtuig zoals beschreven in 1.1 alleen met hoofdletters wordt aangeduid. Combinaties van hoofdletters en kleine letters waarbij toch een "-" wordt gebruikt verwijzen naar de fabrikant en niet naar de functie van het vliegtuig.

De letters die worden gebruikt door vliegtuigfabrikanten zijn:

A
De "A" wordt gebruikt door de Europese vliegtuigfabrikant Airbus. Airbus vliegtuigen worden aangeduid op de manier: A310, A330. Hierbij valt op dat er geen "-" aanwezig is tussen de letter en de cijfers.
An
De "An" combinatie wordt gebruikt door de Russische vliegtuigfabrikant Antonov. Antonov maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire vliegtuigen.
B
De "B" wordt gebruikt door de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Boeing. Boeing vliegtuigen worden aangeduid op de manier: Boeing 737, Boeing 767. Daarnaast mag dit worden afgekort als B737 en B767. Net als bij Airbus is er geen "-" aanwezig tussen de letter en de cijfers. Men kan ook het serienummer hierin verwerken. Voorbeeld: Een Boeing 737-800 serie wordt afgekort als B738.
C
De "C" wordt gebruikt door de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Cessna.
De "C" is ook een nieuwe term die wordt gebruikt voor Chinese vliegtuigen. Momenteel is er slechts 1 groot Chinees passagiersvliegtuig dat nog alleen wordt gebruikt voor commerciële doeleinden. De letter "C" kan dus worden verwaarloosd en worden beschouwd als de "C" in gebruik bij de Amerikanen. De "C" is overigens gekozen als de logische opvolger van de A (Airbus), B (Boeing), C (China).
ERJ
De "ERJ" combinatie wordt gebruikt door de Braziliaanse vliegtuigfabrikant Embraer. Embraer maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire vliegtuigen.
G
De "G" wordt gebruikt door de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Gulfstream. Gulfstream maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire vliegtuigen.
Il
De "Il" combinatie wordt gebruikt door de Russische vliegtuigfabrikant Ilyushin. Ilyushin maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire vliegtuigen.
Ka
De "Ka" combinatie wordt gebruikt door de Russische helikopterfabrikant Kamov. Kamov maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire helikopters.
MiG
De "MiG" combinatie wordt gebruikt door het Russische vliegtuigontwerpbureau Mikoyan-i-Gurevich.MiG vliegtuigen worden gefabriceerd door verschillende bedrijven maar voeren altijd de naam MiG. Tegenwoordig luidt de naam van het ontwerpbureau: "Russian Aircraft Corporation MiG", of afgekort als "RSK MiG".
Mi
De "Mi" combinatie wordt gebruikt door de Russische vliegtuigfabrikant Mill. Mill maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire vliegtuigen.
Tu
De "Tu" combinatie wordt gebruikt door de Russische vliegtuigfabrikant Tupolev. Tupolev maakt geen verschil in aanduiding tussen commerciële en militaire vliegtuigen.


LET OP: Het gebruik van hoofdletter en kleine letter zijn vastgelegd door de fabrikant. Zoals ze hier staan aangegeven zijn de Officiële benamingen! Media geeft dit helaas vaak verkeerd aan waardoor dus de naam onjuist is.


5. Productie modellen
"Volgt Later"

6. Land aanduidingen
"Volgt Later"

7. Uitzonderingen
Zoals eerder vermeldt geeft deze pagina slechts een uitleg van moderne militaire vliegtuigen aanduidingen. Waren er eerder alleen al ruim 86 vliegtuigfabrikanten in de Verenigde Staten en nog vele honderden anderen wereld wijd, is dit aantal gereduceerd tot bijvoorbeeld nog een handvol gigantische luchtvaartbedrijven in de VS (Boeing, Lockheed-Martin, Northrop-Grumman, Textron company).

Alle vliegtuigfabrikanten die eerder bestonden en waarvan sommige vliegtuigen nog tot op heden van vliegen gebruiken allen een bepaalde afkorting voor hun vliegtuigen.
Zo is er de Lockheed L-1011, Brequet Br 1150, de WW2 P-40 en de Messerschmit vliegtuigen. De Fokker vliegtuigen mogen ook worden afgekort tot F27, F50 en F70.

Om deze pagina duidelijk te houden voor elke bezoeker ongeacht zijn kennis, zijn deze vliegtuigbenamingen hier niet in opgenomen.
Cijfers       Disclaimer Contact
Copyright © Worldwide-Military.com        

Laatst geüpdate: 6 September 2010